توسعه تجارت پایدار ایران و افغانستان

با عنایت به روابط دیرینه ایران و افغانستان به عنوان دو کشور همسایه با فرهنگ و زبان مشترک و وابستگی اقتصاد افغانستان به ایران و جایگاه افغانستان بعنوان یکی ازبازارهای هدف آسان صادراتی ، ادامه روند عادی سازی روابط اقتصادی و تجاری میان دو کشور بسیار محتمل است.
با اشتراكات فرهنگي ، زباني ، مذهبي و جغرافيايي فيمابين ايران و افغانستان و جمعيتي 40 ميليونی میتوان بنحوي برنامه ريزي كرد که توسعه صادرات و تراز تجاری افزايش يابد. در حوزه هاي مختلف اقتصادي از جمله حمل نقل و ترانزيت – انتقال تكنولوژي و ايجاد واحدهاي صنعتی ، بهره برداري معادن – بازاريابي و برندسازی – سرمايه گذاريهای مشترك ، خدمات آموزشي و فني و مهندسي و اجراي پروژه هاي عمراني مي تواند نقش بسزايي در توسعه اقتصادي ایران و افغانستان و زمينه هاي مشترك همكاري براي شركتهاي داخلي ايجاد نمايد .
در این میان قدرت های بین المللی و منطقه‌ای از جمله کشورهای چین ، روسیه ، پاکستان ، ترکیه و قطر بعضا رفتارهای سیاسی متفاوت از گرایش های اقتصادی و تجاری با افغانستان را دنبال می‌کنند و به نوعی روابط تجاری خود را با دولت امارت اسلامی افغانستان به صور مختلف گسترش و در عمل به دنبال حذف رقبای تجاری در این کشور هستند.
در حال حاضر رسیدن به توافق کلی اقتصادی و تجاری در قالب تهاتر میان دو کشور دوست و همسایه ایران و افغانستان می تواند ضامن ایجاد و توسعه روابط گسترده و دراز مدت دو کشور – با توجه به ظرفیت ها و محدودیت های دو کشور باشد. بدیهی است تهاتر صادرات مواد غذایی در قبال واردات مواد معدنی از طیف انواع سنگ ها و عناصر کمیاب و پرمصرف ، شرایط را برای افزایش اشتغال در داخل کشور و ارتقاء و بهبود سطح مبادلات تجاری مهیا می نماید و این امر قبل از آنکه کشورهای رقیب ، قراردادها و فعالیت‌های خود را در افغانستان و با دولت امارت اسلامی گسترش نداده اند می بایست پیگیری و برنامه‌ریزی گردد.

از سوی دیگر محدودیت‌های ناشی از عدم امکان واردات محصولات معدنی و کشاورزی به دلیل حمایت از تولید داخل و شرایط قرنطینه در ایران موجب نارضایتی  امارت اسلامی افغانستان در آن کشور است بطوریکه سایه محدودیت بر توسعه روابط تجاری به دلیل تراز تجاری به شدت مثبت ایران با افغانستان سایه افکنده و به ویژه در دوره کنونی و محدودیت‌های ارزی کشور افغانستان ناشی از بلوکه شدن دارایی های آن کشور و خروج سرمایه به صورت ارز از کشور افغانستان شرایط سخت و دشواری را پیش روی آن کشور قرار داده است. البته اقدامات خوبی از طرف ایران در جهت بهبود روابط تجاری بویژه در حوزه واردات از افغانستان در دست پیگیری است.

کشت فراسرزمینی در زمین های بکر و حاصلخیز و آب فراوان می تواند جایگزین تامین حق آبه ایران از این کشور و تسهیل کننده افزایش واردات از افغانستان و بهبود تراز تجاری میان دو کشور و استفاده مشترک گردد.